راگ پول (Rug Pull)

راگ پول یکی از روش های کلاهبرداری در دنیای ارزهای دیجیتال است که به شکل های مختلفی شاهد آن هستیم. نوعی کلاهبرداری که از طریق وعده سودآوری زیاد به هیجان زده کردن سرمایه گذاران متکی است. بنابراین شناخت آن و روش های انجام این نوع از کلاهبرداری در بازار ارز دیجیتال برای سرمایه گذاران حتی از نان شب هم واجب تر است.

روش راگ پول (Rug Pull) در دنیای ارزهای دیجیتال

در مانور راگ پول، کلاهبرداران پس از خلق یک توکن جدید، قیمت آن را پامپ کرده و سپس ارزش هر چه بیشتر از آن را خارج می کنند و توکن هایی را با قیمت صفر شده برای سرمایه گذاران باقی می گذارند. در واقع راگ پول یک نوع کلاهبرداری خروج ( اگزیت اسکم) و سوء استفاده از ماهیت امور مالی غیرمتمرکز می باشد.

قبل از  این که به علت رخ دادن راگ پول و چگونگی کشف آن بپردازیم، ابتدا بهتر است که با سه نوع مختلف راگ پول آشنا شوید.

انواع راگ پول

سرقت نقدینگی

این مورد مشابه توضیحی است که در رابطه با چگونگی انجام کلاهبرداری راگ پول ارائه کردیم.

تبلیغات گسترده، توکن قلابی و استخر نقدینگی سه ضلعی هستند که کلاهبرداران از آنها استفاده می کند.

زمانی که به علت تزریق سرمایه به استخر، توکن ارزشمند شود، کلاهبرداران ضربه آخر را می زنند یعنی کوین های ارزشمند را برمیدارند و سرمایه‌گذاران را نیز به حال خود رها می کنند.

اختلال فنی، دستکاری در قرارداد هوشمند

 در این نوع از راگ پول، با ایجاد اختلال فنی و دستکاری در قرارداد هوشمند، کلاهبرداری اعمال می شود. یعنی سرمایه گذاران پس از اینکه توکن را خریداری کردند نمی توانند آن را خرج کنند. افراد در ابتدا تصور می کنند که مانند ارزهای دیگر در مبادله و معامله دستشان باز است، اما چنین نیست و امکان خرج کردن آن وجود ندارد. زمانی که استخر نقدینگی پر شد و همچنین ارزش توکن بالا رفت، کلاهبرداران آنها را فروخته و تمام سرمایه هایی را که تزریق شده است از بین می برند. این دقیقا اتفاقی است که در رابطه با بازی مرکب یا همان توکن اسکویید گیم رخ داد. سرمایه گذاران مقداری از این توکن ها را خریدند و پس از اینکه رشد چند صد هزار درصدی اتفاق افتاد متوجه شدند که نمی توانند آن را به فروش برسانند.

فروش توکن ها توسط توسعه دهندگان

 در این نوع راگ پولی که صورت می گیرد، از دید بازار کلاهبرداری نیست. اما حقیقت چیز دیگری است. وقتی که کلاهبردار که همان توسعه دهنده پروژه است شروع به کار می کند، سرمایه گذار را با وعده های بسیار جذب میکند، در صورتی که این وعده ها دروغین هستند و اصلاً هدفی در کار نیست. درصد بالایی از پروژه را کلاهبرداران این پروژه به خود اختصاص می دهند و زمانی که سرمایه کافی را جذب کردند، شروع به فروش سهم خود می کنند و با توکن های بی ارزش سرمایه‌گذاران را رها می‌کنند.

دسته بندی راگ پول ها

راگ پول ها به دو دسته هارد (سخت) و سافت(نرم) دسته بندی می شوند.

راگ پول سخت

در راگ پول سخت یا هارد پول، توسعه‌ دهندگان پروژه های در های پشتی (Backdoor) مخربی را در کد توکن خود می گنجانند.

در واقع در های پشتی مخرب یک سری از باگ مخفی برای سوء استفاده می باشند که در قرارداد هوشمند پروژه توسط توسعه‌دهندگان برنامه نویسی شده اند. تابلو یک در پشتی مخرب، نیت در ارتکاب کلاهبرداری کاملا آشکار و قطعی است. همچنین دزدیدن لیکوئیدیتی هم یک هارد پول به حساب می آید.

راگ پول نرم

 راگ پول نرم یا سافت پول به دامپ سریع توکن ها توسط توسعه دهندگان آن اشاره دارد. با انجام این کار توکن هایی که در دست سرمایه‌گذاران بی خبر باقی مانده کاملاً بی ارزش می شود. هرچند که دامپ کردن یک کار غیر اخلاقی است، اما مثل هارد پول ممکن است یک عمل مجرمانه به حساب نیاید.

روش های تشخیص راگ پول ها

یکی از موضوعات بسیار مهم تشخیص پروژه های راگ پول است. در این بخش از مقاله قصد داریم به چند نکته اشاره کنیم که در زمان سرمایه گذاری می توانند به شما کمک کنند.

نقدینگی فاقد محدودیت زمانی است

معمولاً پروژه های راگ پول برای نقدینگی توکن، قفل زمانی ندارند. توسعه دهندگان پروژه در حالت عادی باید با استفاده از قراردادهای هوشمند اغلب بین ۳ تا ۵ سال قفل زمانی بلندمدتی را روی بخشی از نقدینگی پروژه ایجاد کنند تا از این طریق نشان دهند که هیچ امکانی برای بی ارزش کردن دارایی سرمایه گذاران و خروج نقدینگی وجود ندارد.

نبود قفل زمانی برای نقدینگی از جمله روش های اصلی برای سرقت کاربران است. همچنین درصد و میزان نقدینگی قفل شده نیز اهمیت دارد. در حالت ایده آل، در پروژه (TVL) ارزش قفل شده باید حدوداً بین ۹۰ تا ۱۰۰ درصد از مجموع کل توکن ها باشد. بنابراین در پروژه هرچه میزان ارزش قفل شده بیشتر باشد در نتیجه با پروژه مطمئن تری رو به رو هستیم.

بنیانگذاران جعلی یا ناشناس

ناشناس بودن به کلاهبرداران یک سپری می دهد که در برابر مسئولیت پذیری از آنها محافظت می کند و برای کلاهبرداری راگ پول فرصت‌های زیادی را ایجاد میکند.

هرچند که بنیانگذار بیت کوین هم یک فرد ناشناس بود، اما ساتوشی ناکاموتو به هیچ وجه از کسی نخواست که بیت کوین را بخرد یا آن را استخراج کند.

سعی کنید برای هر پروژه حسابهای رسانه ‌های اجتماعی بنیانگذار آن را بررسی کنید تا متوجه شوید که آیا هویت آنها تایید شده است یا خیر. البته برخی از تیم ها در پنهان کردن هویت خود به صورت کاملاً هوشمندانه عمل می کنند. اگر در لینکدین یا توییتر فردی فالوورهای زیادی نداشته باشد و یا تعامل یا ارتباط چندانی با آنها برقرار نکند، باید به هویت او شک کنید.

وعده های غیر واقعی در رابطه با بازده سرمایه گذاری

اغلب پروژه های کلاهبرداری دیفای ادعا می‌کنند که پاداش های بیشتری که از ۵۰۰ تا ۵۰۰۰ ارائه می کنند به نقدینگی بالایی برای اجرای عملیات خود احتیاج دارند. معمولاً چنین بازدهی از نظر منطقی نادرست و ناپایدار خواهد بود.

فقدان تلاش یا نوآوری

قرار نیست پروژه ‌های کلاهبرداری ماندگار شوند، بنابراین بنیانگذاران آن هم برای آنها تلاش زیادی انجام نمی دهند. یک وب سایت بی کیفیت می تواند بارزترین نشانه یک کلاهبرداری باشد که در بسیاری از موارد صفحه ای تحت عنوان ( به زودی راه اندازی خواهد شد) (launching soon) است. در رابطه با وایت پیپر های کلاهبرداری که معمولاً هم مبهم هستند این مسئله صدق می کند. چندین کلمه پر سر و صدای دیگر مانند بلاک چین، دیفای(Defi) ، گیم فای (GameFi) یا متاورس(MetaVerse) و توضیحاتی که از پروژه های دیگر کپی پیست شده می‌توانند نشان‌دهنده جعلی بودن مطالب آن وبسایت باشد.

دارایی هایی که در دست افراد معدودی است

اگر در دست چند دارنده مقادیر زیادی از توکن معدود باشد، به احتمال زیاد دارندگان آنها کیف پول های تیمی هستند که به جای دارندگان معمولی توکن خود را جا زده اند. این کار به آنها اجازه می دهد که به راحتی قیمت ها را دستکاری کنند و سرمایه‌ گذارانی را که آگاهی کافی ندارند فریب دهند.

 به این نکته نیز توجه داشته باشید که  برای کلاهبرداری راگ پول توسعه‌ دهندگان لزوماً کل استخر سرمایه‌گذاری را تخلیه نمیکنند.

وعده سودهای نجومی

  معمولاً پروژه های کلاهبرداری دیفای با وعده های پاداش چند هزار درصدی وارد میدان می شوند تا پول زیادی را در مدت زمانی نسبتا کوتاه جمع‌آوری کنند. با وجود این موضوع، در بیشتر پروژه ها سودهای کلان معمولاً ناپایدار و غیر منطقی هستند. بنابراین پیشنهاد می کنیم که به وعده های سودهای نجومی آنها مشکوک باشید. به طور کلی حتی اگر با کلاهبرداری هم در ارتباط باشید، همواره سود بیش از حد با ریسک بسیاری همراه است.

سخن آخر

راگ پول تنها یکی از انواع روش های کلاهبرداری در دنیای ارزهای دیجیتال است. مقاومت در برابر وسوسه سود آسان و سریع کمی دشوار است بنابراین بهتر است قبل از سرمایه گذاری برای تحقیق در رابطه با توکن های جدید و یا یک پروژه جدید وقت زیادی بگذارید و احتیاط لازم را نیز به خرج دهید.