آنچه میخوانید:
نحوه سرمایهگذاری در اوراق مشارکت : راهنمای جامع برای سودآوری از این ابزار مالی
اوراق مشارکت ، یکی از ابزارهای مالی است که در بازار بورس اوراق بهادار تهران مورد معامله قرار میگیرد. این اوراق مشارکت به عنوان ابزاری برای جذب سرمایه و تأمین مالی برای شرکتها استفاده میشوند. معمولاً شرکتها با صدور این اوراق، برای تأمین مالی برای پروژههای خاص یا افزایش سرمایهگذاریهای خود اقدام میکنند.
اوراق مشارکت به عنوان ابزارهای مالی توسط دولت، شرکتهای دولتی، شهرداریها، مؤسسات عمومی غیردولتی، مؤسسات عام المنفعه، شرکتهای وابسته به دستگاههای مذکور، شرکتهای سهامی عام و خاص و شرکتهای تعاونی تولید صادر میشوند. این اوراق به منظور تأمین مالی برای طرحهای عمرانی-انتفاعی دولت (که در قوانین بودجه سالانه کشور مشخص میشوند) یا تأمین منابع مالی برای تهیه مواد اولیه مورد نیاز واحدهای تولیدی صادر میشوند.
موارد مرتبط با صدور این اوراق، باید توسط قوانین بودجه سالانه کشور تعیین شده و مورد تأیید مجوز بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران قرار گیرند. این اوراق به صورت نامی یا بینامی صادر میشوند و دارای یک قیمت اسمی مشخص برای مدت زمان معینی هستند.
این اوراق معمولاً جزو ابزارهای مالی مورد توجه در بازارهای مالی هستند و در قوانین مربوطه و با مجوزهای مشخص توسط مراجع مربوطه صادر میشوند. تمامی این موارد، تحت نظارت و مقررات قوانین مربوطه در کشور صورت میپذیرد تا اطمینان از شفافیت و قانونی بودن فعالیتهای مرتبط با این اوراق حاکم باشد.
تعریف اوراق مشارکت به زبان ساده
اوراق مشارکت، وسیلهای مالی هستند که افراد یا سازمانها میتوانند با خرید آنها، به دولت یا شرکتها کمک مالی کنند. دولت یا شرکتها این پول را برای اجرای پروژههای مختلف مثل ساخت یک میدان گاز یا پروژههای عمرانی دیگر استفاده میکنند. در عوض، خریداران این اوراق مشارکت، سود تعیین شده را در بازههای زمانی مشخص دریافت میکنند. به عبارت دیگر، این اوراق نوعی وسیله سرمایهگذاری هستند که به شما امکان میدهند به پروژههای مهم کشور یا شرکتها کمک کنید و در عوض از سود آن بهرهمند شوید.
روش کارکرد اوراق مشارکت با مثال
به عنوان مثال، فرض کنید دولت برای احداث یک پروژه مهم نیاز به یک میلیارد تومان دارد. به جای اینکه این مبلغ را از یکجا قرض بگیرد یا از بودجه عمومی تامین کند، اقدام به انتشار اوراق مشارکت میکند. افراد یا سازمانها این اوراق را میخرند و سرمایه خود را به دولت واگذار میکنند. در ازای این مشارکت، دولت متعهد میشود که در دورههای زمانی خاصی به خریداران این اوراق، سود مشخصی را پرداخت کند.
بنابراین، این اوراق مشارکت یک وسیله ساده و موثر برای تامین مالی پروژههای کلان و همچنین برای سرمایهگذاری افراد هستند.
اوراق مشارکت چیست ؟
اوراق مشارکت، به عنوان یکی از انواع اوراق بدهی در بازار مالی، به طور عمده برای تامین مالی پروژههای مختلف در دولتی یا خصوصی استفاده میشوند. این اوراق دارای سررسید و مدت زمان مشخصی برای بازپرداخت دارندگان خود هستند.
سررسید و مدت زمان مشخص در اوراق مشارکت
این اوراق دارای تاریخ سررسید مشخصی هستند که در آن دوره معینی بعد از صدور ختم میشود.
قیمت اسمی در اوراق مشارکت
قیمت اسمی این اوراق مشخص است و در اکثر موارد ۱۰۰۰٫۰۰۰ ریال است. دارندگان این اوراق معمولاً بر اساس این قیمت اسمی سود خود را دریافت میکنند.
سود معین یا علیالحساب اوراق مشارکت
دارندگان اوراق مشارکت، بر اساس مدت زمان و مقدار پرداختی خود، سودی علیالحساب یا معین دریافت میکنند که در برخی موارد قبل از سررسید تعیین میشود.
اوراق مشارکت منبع تأمین مالی
این اوراق معمولاً برای تأمین مالی پروژههای دولتی یا خصوصی صادر میشوند، بنابراین تأمین مالی از طریق فروش این اوراق انجام میپذیرد.
سودی معاف از مالیات در اوراق مشارکت
در برخی موارد، سود حاصل از این اوراق مشارکت در اکثر مواقع معاف از پرداخت مالیات است که یکی از جذابیتهای آن محسوب میشود.
تسویه در سررسید اوراق مشارکت
با فرارسیدن تاریخ سررسید، دارندگان اوراق مشارکت مبلغ اصلی و سود خود را دریافت و رابطه آنها با صادرکننده این اوراق ختم میشود.
منبع قانونی
اصولاً این اوراق تحت قوانین و مقررات بازار مالی و نظارت مربوطه قرار دارند و صدور و عرضه آنها با توجه به مقررات مربوطه انجام میشود.
این اوراق مشارکت نقش مهمی در تأمین مالی و پشتیبانی از طرحهای مختلف اقتصادی دارند و برای سرمایهگذارانی که به دنبال سرمایهگذاری با ریسک کمتر هستند، جذابیت دارند.
اوراق مشارکت زیر مجموعه اوراق بهادار
اوراق مشارکت، به عنوان یک نوع اوراق بهادار، میتوانند به صورت بینام یا با نام صادر شوند. این اوراق در دستهبندی اوراق بهادار محسوب میشوند و به قوانین مربوط به اوراق بهادار تابع هستند. سرمایهگذاران برای خرید این اوراق نیازمند داشتن کد سهامداری یا کد معاملاتی بورس هستند، زیرا این اوراق در بازار بورس اوراق بهادار معامله میشوند.
این اوراق میتوانند دارای ویژگیهای مختلفی باشند. برخی از ویژگیهای آنها شامل موارد زیر است:
نوع اوراق
میتوانند بینام یا با نام صادر شوند و از جمله اوراق با نام در بازار بورس بهادار معامله میشوند.
قیمت و مدت زمان
قیمت این اوراق مشخص است و مدت سرمایهگذاری در آنها نیز معین میباشد.
مصرف اوراق
در زمان انتشار، مصرف یا هدف استفاده از این اوراق باید مشخص شده و مرتبط با طرحهای عمرانی-انتفاعی یا تأمین مواد اولیه مورد نیاز واحدهای تولیدی توسط دولت، شرکتهای دولتی، شهرداریها، مؤسسات عمومی غیردولتی، مؤسسات عام المنفعه، شرکتهای وابسته به دستگاههای مذکور، شرکتهای سهامی عام و خاص و شرکتهای تعاونی تولید میباشد.
عرضه عمومی
خریداران در زمان عرضه عمومی این اوراق میتوانند در این طرحهای عمرانی یا تأمین مواد اولیه، اقدام به سرمایهگذاری نمایند.
اوراق مشارکت ممکن است بین دو نوع تقسیم شوند: اوراق بورسی و اوراق غیربورسی. اوراق بورسی، که جزو اوراق با نام هستند، در بازار بورس اوراق بهادار معامله میشوند، در حالی که اوراق غیربورسی، که جزو اوراق بینام هستند، در بازارهای دیگر یا خارج از بازار بورس معامله میشوند.
این اوراق معمولاً تحت نظارت و قوانین مربوطه صادر میشوند تا امکان شفافیت و قانونی بودن فعالیتهای مرتبط با آنها فراهم شود. در نهایت، سرمایهگذاران میتوانند با توجه به ویژگیها و مصارف معین این اوراق، در زمان عرضه عمومی آنها، به سرمایهگذاری در این نوع ابزارهای مالی اقدام کنند.
کاربرد اوراق مشارکت
اوراق مشارکت، به عنوان یکی از انواع اوراق بدهی در بازار مالی ایران، در تأمین مالی پروژههای مختلف دولتی و خصوصی نقش بسیار مهمی دارند. این اوراق با هدف جذب سرمایه جهت پشتیبانی از پروژههایی مانند طرحهای عمرانی، زیرساختی، اقتصادی و غیره صادر میشوند.
صدور با قیمت اسمی و سررسید معین
این اوراق با یک قیمت اسمی مشخص به بازار عرضه میشوند و دارای تاریخ سررسید مشخصی هستند که در آن دوره معینی بعد از صدور ختم میشود.
پرداخت سود علیالحساب یا قطعی
دارندگان اوراق مشارکت، بر اساس مدت زمان و مقدار پرداختی خود، سودی علیالحساب یا معین دریافت میکنند که در برخی موارد قبل از سررسید تعیین میشود. برخی از این اوراق دارای سود قطعی نیز هستند که در تعیین سود قبل از مهلت سررسید نقش دارد.
مطالب مرتبط : دوره آموزش تخصصی تحلیل تکنیکال از صفر
تسویه و پایان رابطه در سررسید
با فرارسیدن تاریخ سررسید، دارندگان اوراق مشارکت مبلغ اصلی و سود خود را دریافت کرده و رابطه آنها با شرکت صادرکننده این اوراق ختم میشود.
منبع تأمین مالی پروژهها
این اوراق به عنوان یک منبع تأمین مالی مهم برای پروژههای مختلف شناخته میشوند، زیرا امکان جذب سرمایه از طریق صدور اوراق مشارکت امکانپذیر میشود.
تحت نظارت مقررات بازار مالی
صدور و عرضه این اوراق تحت قوانین و مقررات بازار مالی و نظارت مربوطه صورت میگیرد و تأمین اطمینان از تطابق با مقررات و شفافیت اطلاعات در این معاملات مهم است.
جذب سرمایه با ریسک کمتر
برای سرمایهگذارانی که به دنبال سرمایهگذاری با ریسک کمتر هستند، این اوراق جذابیت دارند زیرا سودی معین یا علیالحساب به همراه دارند و ریسک تامین مالی پروژهها را به نسبت سایر ابزارهای مالی کاهش میدهند.
با توجه به این ویژگیها، اوراق مشارکت بهعنوان یکی از ابزارهای مهم در بازار مالی به منظور تأمین مالی پروژههای مختلف بسیار ارزشمند و مورد استفاده قرار میگیرند.
ویژگی های اوراق مشارکت
ویژگیهای اوراق مشارکت از جمله جنبههای مهمی است که برای سرمایهگذاران و صاحبان این اوراق حائز اهمیت است. مهمترین ویژگیهای این اوراق شامل موارد زیر است:
تاریخ سررسید اوراق مشارکت
این تاریخ نشاندهنده پایان دوره سرمایهگذاری است و در این تاریخ، ناشر اوراق مشارکت مبلغی معادل ارزش اسمی این اوراق را به خریداران بازپرداخت میکند.
نرخ سود اسمی
این نرخ نشاندهنده نرخ بهرهای است که در اوراق مشارکت دورهای پرداخت میشود و تا زمان سررسید ادامه دارد.
قیمت فروش اوراق مشارکت
در صورت تمایل به فروش اوراق مشارکت قبل از سررسید، خریدار باید این اوراق را به قیمت آن روز در بازار بورس فروش کند. قیمت عرضه و تقاضا ممکن است تأثیر زیادی بر این قیمت داشته باشد.
نرخ سود تا سررسید (YTM)
این نرخ نشاندهنده نرخ سودی است که سرمایهگذار دریافت میکند. اگر اوراق را در زمان انتشار خریداری کند، نرخ سود اسمی است، اما اگر بعد از انتشار و با قیمت بازار خریداری شود و تا سررسید نگه داشته شود، نرخ سود تا سررسید یا YTM نامیده میشود.
قابلیت خرید و فروش در بازار ثانویه
اوراق مشارکت قابلیت معامله در بازار ثانویه را دارند، به این معنا که پس از صدور و فروش اولیه، این اوراق قابلیت خرید و فروش در بازار مالی دارند و افراد میتوانند آنها را با قیمتها و شرایط متفاوت معامله کنند.
بازده بدون ریسک در اوراق مشارکت
این نوع اوراق بهعنوان سرمایهگذاری با بازده بدون ریسک شناخته میشوند، به دلیل تضمین سود و بازپرداخت اصل سرمایهگذاری در زمان تعیینشده.
مالکیت بدون حق رأی
دارندگان این اوراق مشارکت، مالکیت بر اوراق را دارند، اما عموماً حق رأی در مسائل مربوط به شرکت یا طرحی که اوراق مشارکت برای آنها صادر شده، ندارند.
معافیت مالیاتی برگه های اوراق مشارکت
در برخی حالتها، سرمایهگذاری در اوراق مشارکت میتواند معاف از پرداخت مالیات باشد که این ویژگی میتواند جذابیت بیشتری برای سرمایهگذاران داشته باشد.
تضمین سود و اصل مبلغ سرمایهگذاری
یکی از جذابیتهای اصلی اوراق مشارکت، تضمین سود و بازپرداخت اصل سرمایهگذاری در زمان تعیینشده است.
پرداخت سود طی دورههای مشخص
سودهای این اوراق معمولاً در دورههای زمانی خاص (مثلاً ماهیانه، سه ماهه یا سالانه) به سرمایهگذاران پرداخت میشود.
پرداخت روش های سود علیالحساب و سود قطعی در اوراق مشارکت
اوراق مشارکت ممکن است سود علیالحساب را در دورههای مشخص پرداخت کنند و سود قطعی پروژه را نیز در نهایت محاسبه کرده و اختلاف سود علیالحساب و سود واقعی را تسویه کنند.
تعیین نرخ سود در ابتدا سرمایه گذاری
نرخ سود اوراق مشارکت معمولاً بر اساس تصمیم نهادهای مالی و تایید بانک مرکزی تعیین میشود که میتواند در بازههای مختلف متغیر باشد.
این ویژگیها معمولاً برای سرمایهگذاران مهم هستند زیرا از جمله عواملی هستند که تصمیم گیری در مورد سرمایهگذاری در اوراق مشارکت را تحت تأثیر قرار میدهند.
انواع اوراق مشارکت
اوراق مشارکت دستهبندی مختلفی دارند که بر اساس شرایط و ویژگیهای خاص، به دو دسته اوراق مشارکت بورسی و اوراق مشارکت غیربورسی تقسیم میشوند.
اوراق مشارکت بورسی
در ادامه انواع اوراق مشارکت بورسی آورده شده است:
اوراق مشارکت ساده
این نوع اوراق مشارکت، سادهترین و رایجترین شکل از این اوراق هستند. برخلاف اوراق مشارکت دیگر که ممکن است دارای ویژگیهای پیچیدهتری باشند، این اوراق به دلیل سادگی و عدم پیچیدگیشان، برای عموم سرمایهگذاران جذابیت دارند. دارندگان این اوراق میتوانند تا زمان سررسید اوراق صبر کنند و سود و سرمایه خود را دریافت کنند یا پیش از موعد سررسید آنها را در بازار سرمایه بفروشند.
قابل تعویض با سهام
این اوراق توسط شرکتهای سهامی عام منتشر میشوند و در سررسید نهایی قابل تعویض با سهام شرکتهای دیگری است که در سازمان بورس و اوراق بهادار پذیرفته شدهاند.
قابل تبدیل به سهام
این اوراق نیز توسط شرکتهای سهامی عام منتشر میشوند و در سررسید نهایی یا در زمان تحقق افزایش سرمایه به سهام شرکت مربوطه تبدیل میشوند.
اوراق مشارکت غیر بورسی
اوراق مشارکت غیربورسی، نوع دیگری از اوراق مشارکت هستند که برخلاف اوراق بورسی، قابلیت معامله در بازار بورس یا فرابورس را ندارند و تحت نظارت بانک مرکزی منتشر و معامله میشوند. این اوراق در شعب بانکهای عامل به عنوان ابزارهای مالی معامله میشوند و به دلیل خصوصیات خاص و عدم قابلیت معامله در بازار بورس، به عنوان اوراق مشارکت غیربورسی شناخته میشوند.
اوراق مشارکت بانک مرکزی
گاهی دولت برای تامین مالی برخی از طرحهای عمرانی و زیرساختی به نقدینگی نیاز دارد، در نتیجه اوراق مشارکت بانک مرکزی به منظور تأمین مالی این طرحها منتشر میشوند. این اوراق، قابلیت بازخرید توسط بانک عامل را دارند و عموماً در بازار بورس به فروش نمیرسند، بلکه در شعب بانکی مورد معامله قرار میگیرند.
اوراق مشارکت وزارتخانهها و شرکتهای دولتی
علاوه بر دولت، شرکتها و سازمانهای دولتی نیز برای تامین مالی طرحها و پروژههای خود نیازمند منابع مالی هستند. به منظور تأمین این نیازها، اوراق مشارکت وزارتخانهها و شرکتهای دولتی صادر میشوند. همانند اوراق مشارکت بانک مرکزی، این اوراق نیز قابل بازخرید توسط بانک عامل هستند و در بازار بورس معامله نمیشوند.
اوراق مشارکت غیربورسی به دلیل ویژگیهای خاص و نوع معاملهشان در شعب بانکی، کمتر در دسترس عموم قرار دارند و معمولاً برای منابع مالی مورد نیاز طرحهای دولتی یا شرکتی استفاده میشوند.
هر کدام از این انواع اوراق مشارکت، دارای ویژگیها و موارد خاصی هستند که بر اساس آنها، سرمایهگذاران میتوانند انتخابات خود را در زمینه سرمایهگذاری در این اوراق انجام دهند. این دستهبندیها میتوانند تحت نظارت و مقررات مربوطه در بازارهای مالی مختلف اعم از بورس و فرابورس و یا تحت نظارت بانک مرکزی انجام شوند تا امکان شفافیت و اطمینان از صحت و قانونی بودن فعالیتهای مرتبط با این اوراق فراهم شود.
اوراق مشارکت در کجا عرضه می شود؟
اوراق مشارکت در دو بازار اصلی، یعنی بازار سرمایه و بازار پول عرضه میشوند.
اوراق مشارکت در بازار سرمایه
بخش قابل توجهی از اوراق مشارکت در بازار سرمایه عرضه و معامله میشوند. این عرضه در دو صورت میتواند اتفاق بیفتد:
بورس اوراق بهادار
در بورس، اوراق مشارکت قابلیت معامله دارند. سرمایهگذاران این اوراق را از طریق کارگزاریهای معتبر خریداری و فروش میکنند.
فرابورس اوراق بهادار
در فرابورس، که بازار ثانویه اوراق بهادار است، اوراق مشارکت نیز معامله میشوند. این بازار به عنوان مکملی برای بورس در معاملات ثانویه اوراق بهادار عمل میکند.
اوراق مشارکت در بازار پول
بانک مرکزی نیز ممکن است اوراق مشارکت را در بازار پول عرضه کند. این اوراق به عنوان یک ابزار مالی و سرمایهگذاری در بازار پول منتشر شده و معمولاً در معاملات کمتر مرتبط با بازار سرمایه حضور دارند.
بنابراین، اوراق مشارکت در دو محیط مختلف، یعنی بازار سرمایه و بازار پول، به فروش میرسند و سرمایهگذاران میتوانند آنها را در این دو بازار خریداری کنند.
مطالب مرتبط : برنامه معاملاتی گام به گام خرید و فروش در بازارهای مالی
سود اوراق مشارکت چقدر است؟
سود اوراق مشارکت به عنوان یکی از مهمترین عوامل ترغیب سرمایهگذاران برای خرید این اوراق، بسیار حیاتی است. این اوراق معمولاً سودی را تضمین میکنند که معمولاً بیشتر از سود سپردههای بانکی یک ساله است. این امر میتواند یکی از دلایل جذابیت بیشتر برای سرمایهگذاران باشد.
زمان و دوره های پرداخت اوراق مشارکت
تعیین دقیق سود اوراق مشارکت و دورههای پرداخت سود (مثلاً ماهیانه، سهماهه یا سالیانه) معمولاً در اطلاعیههای ارائه شده در زمان عرضه این اوراق اعلام میشود. این اطلاعات میتوانند به صورت رسمی توسط بانک مرکزی یا بورس و فرابورس در اختیار عموم قرار گیرند.
معمولاً مبالغ سود مشارکت و همچنین دورههای پرداخت سود به شکلی تعیین میشوند که سرمایهگذاران را به سمت خرید اوراق جلب کنند. این اوراق میتوانند سوددهی بیشتری نسبت به سپردههای بانکی داشته باشند، اما باید توجه داشت که همیشه با ریسکهای مرتبط با بازار سرمایه همراه هستند.
در عین حال، میزان سود اوراق مشارکت ممکن است تحت تاثیر عوامل مختلفی مانند نرخ بهره بانکی و شرایط اقتصادی قرار بگیرد، بنابراین این میزان ممکن است در طول زمان تغییر کند و باید با اطلاع از اطلاعیهها و اطلاعات رسمی وارد شده، بهروز شود.
انواع سود اوراق مشارکت
در اوراق مشارکت، دو نوع سود مهم و متداول وجود دارد که به شکل متفاوتی محاسبه و پرداخت میشوند:
سود علیالحساب در اوراق مشارکت
این سود به صورت مشخص و در زمان انتشار اوراق مشارکت تعیین میشود.
مبلغ سود علیالحساب به دارندگان اوراق در دورههای معین، معمولاً در سررسیدهای تعیین شده، پرداخت میشود.
میزان این سود از ابتدا مشخص است و از ابتدای انتشار تا سررسید ثابت میماند.
سود قطعی یا تحقق یافته در اوراق مشارکت
این سود در زمان سررسید اوراق مشارکت محاسبه و مشخص میشود.
ممکن است سودی که در واقعیت کسب شده است (سود تحقق یافته)، بیشتر یا کمتر از مقدار سود علیالحساب باشد.
اگر سود تحقق یافته بیشتر از سود علیالحساب باشد، این تفاوت به عنوان مابهالتفاوت به دارندگان اوراق پرداخت میشود.
اگر سود تحقق یافته کمتر از سود علیالحساب باشد، تفاوت بین دو میزان توسط ضامن اوراق پرداخت میشود و دارندگان اوراق مشارکت به زیان نمیافتند.
این سودها در اساس، به دارندگان اوراق مشارکت تعلق میگیرند و میزان آنها به شرایط خاص هر اوراق، زمان صدور و سیاست ناشر بستگی دارد.
تضمین پرداخت سود
در اوراق مشارکت، یکی از نقاط قوت و جذابیتها، وجود تضمین برای پرداخت سود است. این تضمین سود بهمعنای اطمینان دارنده اوراق از دریافت سود مشخص و تعهد شده بهعنوان سود علیالحساب در فواصل زمانی معین است.
چه کسی تضمین کننده سود اوراق مشارکت است؟
در بیشتر موارد، بانکها، مؤسسات مالی معتبر یا حتی دولت مسئولیت پرداخت سود را بر عهده میگیرند. اینها معمولاً نهادهایی هستند که اوراق مشارکت را منتشر کرده و برای جذب سرمایهگذاران به منظور تأمین مالی برای طرحها و پروژهها اقدام میکنند.
این تضمین به سرمایهگذاران اعتماد میدهد که در فواصل زمانی مشخص، سود مشخص و تعهد شده را دریافت خواهند کرد. این امر معمولاً باعث افزایش جذابیت این اوراق برای سرمایهگذاران میشود زیرا خطر پرداخت نشدن سود بهطور قطعی کاهش مییابد و این اوراق به عنوان یک منبع استوار و پایدار برای درآمد تلقی میشوند.
سود علیالحساب و سود قطعی
سود علیالحساب و سود قطعی دو مفهوم مهم در مورد اوراق مشارکت هستند. سود علیالحساب به عنوان یک سطح سود تعهد شده است که ناشر اوراق به سرمایهگذاران در فواصل زمانی مشخص پرداخت میکند. این سود، بر اساس تعهدات و تضمینات موجود در مرحله صدور اوراق مشارکت محاسبه میشود.
اما سود قطعی مربوط به عملکرد واقعی پروژه یا طرح است. ناشر اوراق مشارکت ملزم به محاسبه سود واقعی پروژه در پایان دورهی معینی است که ممکن است متفاوت از سود علیالحساب باشد. اگر سود واقعی پروژه بیشتر از سود علیالحساب پرداخت شده به سرمایهگذاران باشد، مابهالتفاوت آن به عنوان مزیتی اضافی به سرمایهگذاران پرداخت میشود.
در صورتی که سود واقعی کمتر از سود علیالحساب باشد، مسئولیت پرداخت مابهالتفاوت به عهده ضامن یا موجودیتی که ضمانتنامه اوراق را صادر کرده است، قرار دارد. این بدان معناست که خریداران اوراق مشارکت در این موقعیت از زیانی مستقیم معاف میشوند.
این سیستم تضمین سود به سرمایهگذاران اطمینان میدهد که حتی اگر سود واقعی پروژه کمتر از سود علیالحساب باشد، مسئولیت تفاوت را نه ایشان بلکه صادرکننده یا ضامن اوراق مشارکت بر عهده خواهد گرفت.
مزایا و معایب اوراق مشارکت
در ادامه برخی از مهمترین مزایا و چالش های سرمایه گذاری در اوراق بهادار آورده شده است:
مزایا اوراق مشارکت
مزایای سرمایه گذاری در اوراق مشارکت می تواند از جنبه های مختلفی بررسی شود:
ریسک کم
به دلیل تضمین سود و اصل مبلغ توسط ناشر یا ضامن، این اوراق دارای ریسک کمتری میباشند.
تضمین سود و اصل مبلغ
خریداران اوراق مشارکت مطمئن هستند که سود و اصل مبلغ را در زمان تعیین شده دریافت میکنند.
پرداخت سود قطعی با بازدهی بیشتر شرکت ناشر
در صورت بازدهی بیشتر شرکت ناشر، سود قطعی اوراق مشارکت افزایش مییابد.
معافیت مالیاتی
برخی اوراق مشارکت معاف از مالیات میباشند که میتواند جذابیت خرید آنها را افزایش دهد.
قابلیت خرید و فروش در بورس
بخشی از اوراق مشارکت در بورس عرضه میشوند و این اوراق به راحتی قابلیت خرید و فروش در بازار بورس را دارند.
معایب اوراق مشارکت
چالش های سرمایه گذاری در اوراق مشارکت می تواند برای اشخاص مختلف جنبه های متفاوتی داشته باشد:
بازدهی کم
معمولاً نسبت به برخی ابزارهای دیگر سرمایهگذاری، بازدهی این اوراق کمتر است.
زمان محدود و سررسید مشخص
دارندگان اوراق مشارکت باید به زمان معینی صبر کنند تا سررسید و پرداخت سود و اصل مبلغ صورت بگیرد.
کاهش ارزش سرمایه در وضعیتهای تورمی
در وضعیتهای تورمی، ارزش سرمایهگذاری در این اوراق ممکن است کاهش یابد که باعث زیان مالی برای سرمایهگذاران میشود.
همواره تصمیم درباره سرمایهگذاری در اوراق مشارکت باید به دقت و با در نظر گرفتن شرایط شخصی و بازدهی مورد نظر اتخاذ شود.
نهادهای معتبر برای انتشار اوراق مشارکت
اوراق مشارکت یک ابزار مالی مهم در بازار سرمایه هستند که میتواند از سوی چندین نهاد و شرکت منتشر شود. این نهادها عبارتند از:
وزارت امور اقتصادی و دارایی (به نیابت از دولت)
دولت میتواند به صورت مستقیم یا از طریق وزارت امور اقتصادی و دارایی اقدام به انتشار اوراق مشارکت جهت تامین مالی برای طرحها و پروژههای عمومی و ملی کند.
شرکتهای دولتی
شرکتهایی که تحت مالکیت دولت هستند، نیز میتوانند اوراق مشارکت را منتشر کنند تا منابع مالی برای پروژهها و سرمایهگذاریهای خود فراهم آورند.
شهرداریها
این نهادهای شهری میتوانند برای تأمین مالی پروژههای عمرانی و توسعهای اقدام به انتشار اوراق مشارکت نمایند.
موسسهها و نهادهای عمومی غیر دولتی
برخی از نهادهای عمومی مستقل از دولت نیز ممکن است به منظور تأمین مالی برای پروژههای خود از اوراق مشارکت استفاده کنند.
موسسههای عامالمنفعه
این نهادها که معمولاً به عنوان موسسات خیریه یا اهداف عمومی فعالیت میکنند، میتوانند به منظور جمعآوری منابع مالی برای اهداف خود از اوراق مشارکت استفاده کنند.
شرکتهای سهامی عام
شرکتهایی که سهام آنها به صورت عمومی عرضه شده است، ممکن است به منظور تامین مالی برای پروژههای جدید یا توسعه موجودیتهای خود از اوراق مشارکت استفاده کنند.
شرکتهای تعاونی تولیدی
این شرکتها که از سازمانی تعاونی و همکاریای بین اعضاشان شکل گرفتهاند، ممکن است جهت تأمین مالی پروژههای خود از اوراق مشارکت بهرهبرداری کنند.
این نهادها و شرکتها با انتشار اوراق مشارکت، میتوانند به دستیابی به منابع مالی لازم برای اجرای پروژهها و رشد کسبوکارهای خود کمک کنند و در عین حال به سرمایهگذاران فرصتی برای سرمایهگذاری در پروژههای مختلف را ارائه دهند.
ارکان اصلی اوراق مشارکت
ارکان اوراق مشارکت اهمیت زیادی در اطمینان از تامین مالی و اعتماد سرمایهگذاران دارند. در اینجا توضیح کاملی درباره هر کدام از این ارکان ارائه میدهم:
ناشر اوراق مشارکت کیست ؟
دولت یا شرکتها مسئول انتشار اوراق مشارکت هستند. آنها با عرضه این اوراق، میخواهند سرمایهگذاری برای تامین مالی پروژهها و طرحهای مشخص را انجام دهند.
عامل فروش اوراق مشارکت کیست؟
بانک یا سازمان بورس وظیفه فروش اوراق مشارکت را دارند و این اوراق را به بازار عرضه میکنند.
ضامن اوراق مشارکت
بانکها یا موسسات مالی معتبر و حتی دولت میتوانند ضامن این اوراق باشند. آنها مسئولیت پرداخت اصل و سود اوراق را برعهده دارند.
ناظر بر اوراق مشارکت
شخصی حقوقی که نظارت بر فرآیند انتشار اوراق مشارکت و اطمینان از تامین حقوق سرمایهگذاران را بر عهده دارد.
بازارگردان
شخصی حقوقی که وظیفه تنظیم عرضه و تقاضای اوراق مشارکت، افزایش نقدشوندگی و کنترل نوسانات قیمت را بر عهده دارد.
عامل پرداخت
در اوراق مشارکت بورسی، شرکت سپردهگذاری مرکزی اوراق بهادار مسئولیت تسویه وجوه و پرداخت سود و اصل اوراق را دارد. در اوراق غیر بورسی، این وظیفه بر عهده بانک عامل فروش است.
متعهد پذیرهنویسی
در صورتی که اوراق مشارکت در مدت مشخصی به فروش نرسند، متعهد پذیرهنویسی به عنوان خریدار این اوراق وارد میشود.
این ارکان همگی نقش مهمی در فرآیند انتشار و معامله اوراق مشارکت دارند و تضمین کنندهی اعتبار و امانت این اوراق برای سرمایهگذاران هستند.
نظارت بر انتشار اوراق مشارکت بر عهده چه نهادی است؟
در ایران، مسئولیت نظارت و تنظیم موضوعات مرتبط با انتشار و معامله اوراق مشارکت بر عهده سازمان بورس و اوراق بهادار (به اختصار سازمان بورس) است. این نهاد مسئول تنظیم بازار سرمایه و نظارت بر فعالیتهای انواع اوراق بهادار از جمله اوراق مشارکت میباشد. سازمان بورس در این راستا وظیفه ایجاد شرایط مناسب برای عرضه و معامله اوراق مشارکت را دارد و تلاش میکند تا بازار سرمایه را بهبود بخشد و حمایت از سرمایهگذاران را تضمین کند.
بانک مرکزی نیز در مسائل مالی و بانکی، از جمله نظارت بر بخشهایی از بازار سرمایه مسئول است. این نهاد نظارت خود را بر مسائل مالی، اعم از بانکی و اوراق بهادار، اجرای سیاستهای پولی و نظارت بر عملکرد بانکها و موسسات مالی دارد.
ناظر اوراق مشارکت ؛ بانک مرکزی و سازمان بورس
در مورد اوراق مشارکت، بانک مرکزی و سازمان بورس هر کدام وظایف خاص خود را دارند. سازمان بورس به عنوان نهاد تنظیمی، مسئول تعیین قوانین و مقررات مربوط به انتشار و معامله اوراق مشارکت است. در عین حال، بانک مرکزی نیز به عنوان ناظر بر بخش مالی و اوراق بهادار در مسائلی مانند سیاستهای پولی و کنترل مخاطرات مالی نقش دارد و ممکن است در تعیین سیاستهایی که مستقیماً بر بازار سرمایه تأثیرگذارند، نقش داشته باشد.
درآمد حاصل از اوراق مشارکت صرف چه اموری می شود؟
منابع مالی حاصل از انتشار اوراق مشارکت معمولاً برای اجرای طرحهای مختلف صرف میشود. این طرحها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
طرحهای عمرانی انتفاعی دولت
این موارد معمولاً در قوانین بودجه سالانه کشور مندرج میشوند. طرحهایی که به نفع عموم بوده و مورد پشتیبانی و توسعه دولت قرار گرفتهاند، مانند طرحهای زیرساختی، حمل و نقل، بهبود شهرنشینی، توسعه مناطق روستایی و …
طرحهای سودآور تولیدی و ساختمانی و خدماتی
این شامل پروژههایی است که به هدف کسب سود انجام میشود، مانند طرحهای صنعتی، تولیدی، ساختمانی (مسکن، اداری، تجاری) و خدماتی (بیمارستانها، آموزشگاهها، مراکز خدماتی و …).
با صدور اوراق مشارکت، ناشران این اوراق اعم از دولت یا شرکتهای عمومی و خصوصی، منابع مالی لازم برای انجام این طرحها را تأمین میکنند. این طرحها برای توسعه و بهبود اقتصاد کشور، افزایش اشتغال، رشد صنایع مختلف، و به طور کلی ارتقاء شرایط زندگی افراد جامعه مورد استفاده قرار میگیرند.
کارمزد و مالیات معاملات اوراق مشارکت
کارمزد و مالیات در معاملات اوراق مشارکت از جمله عوامل مهمی است که سرمایهگذاران و متقاضیان این ابزارهای مالی باید به آن توجه کنند.
کارمزد معاملات اوراق مشارکت
سقف کارمزد خرید و فروش: برای خرید و فروش اوراق مشارکت، سقف مقداری به عنوان کارمزد تعیین شده است. به عنوان مثال، سقف کارمزد برای خرید ممکن است ۰٫۰۰۰۷۲۶ و برای فروش ۰٫۰۰۰۷۷۴ باشد. در نتیجه، مجموع کارمزد برای هر معامله (خرید و فروش) ۰٫۰۰۱۵ میباشد.
مسئولیت کارمزد
در عرضه اولیه: در عرضه اولیه اوراق مشارکت، مسئولیت کارمزد خرید و فروش بر عهده ناشر اوراق مشارکت قرار دارد.
مالیات بر اوراق مشارکت چگونه محاسبه می شود؟
مالیات مقطوع برای سود اوراق مشارکت: طبق قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت، سودهای کسب شده از اوراق مشارکت مشمول مالیات مقطوع به نرخ ۵٪ میشوند. این مالیات مقطوع برای مبالغ پرداختی و یا تخصیصی بابت سود اوراق مشارکت اعم از علیالحساب و قطعی در نظر گرفته میشود.
وظایف پرداخت مالیات
پرداختکنندگان سود اوراق مشارکت مکلفاند، مالیات مذکور را به نرخ مقرر کسر و در مدت ۱۰ روز از تاریخ پرداخت یا تخصیص به حسابی که توسط خزانهداری کل تعیین میشود، واریز و رسید آن را ظرف مدت ۳۰ روز از تاریخ واریز همراه با فهرستی متضمن میزان سود پرداختی به حوزه مالیاتی مربوط تسلیم نمایند.
تبعات نقض تعهدات مالیاتی
پرداختکنندگان سود اوراق مشارکت در صورت تخلف از انجام تکالیف مالیاتی، ممکن است مشمول مقررات متن ماده (۱۹۹) قانون مالیاتهای مستقیم شوند.
این مقررات و وظایف مالی و کارمزد معمولاً تحت نظارت و قوانین مربوطه تعیین و اجرا میشوند تا امکان شفافیت و قانونی بودن فعالیتهای مرتبط با این اوراق فراهم شود و سرمایهگذاران بتوانند با آگاهی کامل، تصمیمات مالی مناسب را اتخاذ کنند.
تحلیل موردنیاز برای خرید و فروش اوراق مشارکت
اوراق مشارکت، به عنوان ابزاری با سود ثابت و علیالحساب، معمولاً در نظر گرفته میشوند تا ریسک سبد سرمایهگذاری در بازارهای ریسکی کاهش یابد. این ابزارها اغلب برای حفظ سرمایه یا کاهش ریسک در سبد سرمایهگذاری مورد استفاده قرار میگیرند. در این زمینه، برخی نکات مهم برای خرید و فروش اوراق مشارکت وجود دارد:
زمان مناسب برای خرید و فروش
بازه زمانی معین: این اوراق معمولاً برای دورههای زمانی مشخصی منتشر میشوند. زمان خرید و فروش ممکن است به دوره زمانی مد نظر سرمایهگذار بستگی داشته باشد.
تغییرات در نرخ سود: برخی از اوراق مشارکت ممکن است نرخ سود دارای تغییراتی باشد، بنابراین زمان خرید و فروش ممکن است به نظرات در مورد تغییرات آینده نرخ سود بستگی داشته باشد.
تحلیل موردنیاز برای معاملات اوراق مشارکت
تحلیل بازار کلان: تحلیل عوامل اقتصادی عمومی مانند نرخ بهره، تورم، وضعیت اقتصادی کلان، و سیاستهای مالیاتی و پولی میتواند به فهم بهتری از محیط کلان اقتصادی کمک کند.
مقایسه با بازار: مقایسه عملکرد اوراق مشارکت با بازار سرمایه و سایر ابزارهای مالی در دورههای مشابه میتواند به ارزیابی مناسبی از بازدهی و ریسک آنها منجر شود.
بررسی سیاستهای ناشر: بررسی سیاستها و عملکرد ناشر اوراق مشارکت در گذشته و ارزیابی آینده آنها میتواند برای انتخاب صحیح اوراق موردنظر مفید باشد.
مطالعه شرایط مالی: مطالعه شرایط مالی کلی ناشر، نحوه تولید سود، و استفاده از سرمایهها میتواند به فهم بهتری از پایداری و قابلیت اجرایی طرح سوددهی اوراق مشارکت کمک کند.
بررسی سودآوری: تحلیل سودآوری ناشر و تطابق آن با سود اوراق مشارکت میتواند برای انتخاب صحیح اوراق موردنظر اهمیت داشته باشد.
اگرچه این اوراق معمولاً به دلیل سود ثابتشان به تحلیلهای پیچیدهتر فاندامنتالی و تکنیکالی نیاز ندارند، اما تحلیل دقیق شرایط مالی و عملکرد ناشر، تغییرات در بازار و سیاستهای مرتبط همچنان از اهمیت بالایی برخوردارند.
نکات مهم سرمایه گذای در اوراق مشارکت
موارد کلیدی در خرید اوراق مشارکت، اهمیت مفاهیمی همچون سود، سررسید پرداخت سود، مالیات، و ریسک را برجسته میکنند. اما بیایید در این زمینه توضیحاتی بیشتر ارائه کنیم:
بررسی وضعیت سود و بازدهی
اوراق مشارکت عمدتاً به دلیل سود ثابت و تضمینی جذابیت دارند. با توجه به نرخ بازدهی بیشتر از نرخ سپردههای بانکی، سرمایهگذاران تمایل بیشتری به سرمایهگذاری در این اوراق دارند.
وضعیت سررسید پرداخت سود
دورههای کوتاهتر سررسید پرداخت سود (مثلاً یک ماهه یا سه ماهه) میتواند برای سرمایهگذاران جذابیت بیشتری داشته باشد؛ زیرا سود سریعتر به دست آمده و قابل استفاده خواهد بود.
تضمین کننده سود
بعضی ناشران به دلیل رقابت با بانکها، به جز سود معمول، سود تضمینی را نیز اعلام میکنند. این موضوع میتواند جذابیت اضافی برای سرمایهگذاران باشد.
معافیت مالیاتی طبق قوانین
معافیت از پرداخت مالیات برای سود حاصل از اوراق مشارکت، یکی از عواملی است که سرمایهگذاران را به سمت این نوع سرمایهگذاری جلب میکند.
ریسک سرمایهگذاری در اوراق مشارکت
باید توجه داشت که این اوراق ممکن است با وجود سود ثابت، ریسکهایی از جمله ریسک ناشر، عدم پرداخت سود، و ریسک نقدینگی داشته باشند. این اوراق علیرغم سود تضمینی، تماماً معاف از ریسک نیستند.
تحلیل و نگرش دقیق
حتی با وجود سود ثابت، نیاز به تحلیل دقیق و بررسی شرایط ناشر و عملکرد گذشته آنان وجود دارد. این اطلاعات میتواند به سرمایهگذاران در انتخاب صحیح اوراق کمک کند.
اوراق مشارکت با وجود مزایا و سود ثابت، همچنان نیازمند دقت و توجه به جزئیات هستند. سرمایهگذاران قبل از هر اقدامی، بهتر است با تحلیل دقیق و مشورت با متخصصان مالی، تصمیمات خود را اتخاذ کنند.
مطالب مرتبط : دوره آموزش شروع فعالیت حرفه ای در بازار ارزهای دیجیتال
راهنمای خرید و فروش اوراق مشارکت
خرید و فروش اوراق مشارکت دارای روشهای مختلفی است، به وابستگی از اینکه آیا این اوراق در بازار بورسی یا فرابورسی عرضه میشوند.
خرید و فروش اوراق مشارکت خارج از بورس
با استفاده از بانکها: سرمایهگذاران میتوانند با مراجعه به شعب بانکهای عامل و ارائه مدارک شناسایی (شناسنامه و کارت ملی)، اقدام به خرید و فروش اوراق مشارکت خارج از بورس کنند.
خرید و فروش اوراق مشارکت بورسی
آنلاین از طریق سامانه معاملاتی بورس: فردی که دارای کد معاملاتی آنلاین باشد، میتواند از طریق سامانه معاملاتی آنلاین یا ثبت سفارش اینترنتی اقدام به خرید و فروش اوراق مشارکت کند.
سفارشات اینترنتی
در صورتی که اوراق مشارکت در بازار پایه فرابورس عرضه شوند، خرید و فروش آن از طریق ثبت سفارش اینترنتی میسر خواهد بود.
حضوری یا تلفنی از طریق کارگزاری
در صورتی که فرد کد سهامداری و کاربری غیر آنلاین داشته باشد، میتواند به صورت حضوری یا تلفنی درخواست خرید یا فروش خود را به کارگزاری اعلام نماید.
هر کدام از این روشها میتوانند مخصوصیتها و محدودیتهای خود را داشته باشند. برای مثال، در سامانه آنلاین، توانایی دسترسی به انواع نمادها و معاملات در زمانهای مختلف وجود دارد. اما در روشهای حضوری، ممکن است زمان وابسته به ساعات کاری کارگزاریها و امکانات آنها باشد. بهتر است قبل از هرگونه معامله، اطمینان حاصل کنید که بهترین روش برای شرایط شما کدام است و در صورت نیاز، با متخصصان مالی مشورت کنید.
سرمایه گذاری در صندوق ها
صندوقهای سرمایهگذاری میتوانند برای افرادی که علاقهمند به سرمایهگذاری در بازار سرمایه هستند، اما به دلیل مشغلگی یا عدم دسترسی به اطلاعات کافی نمیتوانند به صورت مستقیم در بازار فعالیت کنند، راهکاری عالی باشند.
معرفی صندوقها
این صندوقها داراییهای خود را به صورت اصولی در اوراق بهادار با درآمد ثابت، مانند اوراق خزانه اسلامی، اوراق مشارکت، و صکوک سرمایهگذاری میکنند. برخی از آنها همچنین در سهام و گواهیهای سپرده نیز سرمایهگذاری میکنند.
قابلیت معامله واحدهای صندوق
صندوقهای درآمد ثابت به دو دسته تقسیم میشوند: ETF و صدور و ابطالی. ETFها در بورس معامله میشوند و مانند سهام، قابل خرید و فروش هستند. اما صندوقهای صدور و ابطالی قابلیت معامله در بورس را ندارند و بیشتر برای مدتهای طولانیتر و با اهداف سرمایهگذاری بلندمدت مناسباند.
سرمایهگذاری آسان
با خرید واحدهای صندوقهای سرمایهگذاری با درآمد ثابت، سرمایهگذاران میتوانند به صورت آسان و با مبلغ کم به اوراق بهادار مختلف سرمایهگذاری کنند.
تنوع و کارمزد
این صندوقها امکان دسترسی به تنوع اوراق بهادار و همچنین کاهش ریسک را ارائه میدهند. همچنین هزینههای کارمزد مرتبط با صندوقهای سرمایهگذاری معمولاً کمتر از هزینههای مربوط به مدیریت شخصی سرمایهگذاری است.
در کل، صندوقهای سرمایهگذاری با درآمد ثابت میتوانند برای افرادی که نمیتوانند به صورت مستقیم در بازار سرمایه فعالیت کنند یا به دنبال راهی آسانتر برای سرمایهگذاری هستند، یک ابزار مناسب باشند.
چند نکته کلیدی در مورد اوراق مشارکت
البته، ممکن است بعضی از جزئیات این موارد در دسترس من نباشد. اما برخی اطلاعات عمومی در مورد اوراق مشارکت را میتوان به این صورت توضیح داد:
روشهای خرید و فروش
این اوراق میتوانند از طریق بانکها یا کارگزاران بورسی خریداری یا فروخته شوند.
ارزش اسمی را درنظر بگیرید
هر واحد اوراق مشارکت ارزش اسمی ثابتی دارد که معمولاً ۱/۰۰۰٫۰۰۰ ریال است.
ارتباط ورقهها با سهام
هر ورقه این اوراق نشاندهنده میزان قدرالسهم در طرح مورد سرمایهگذاری است.
پرداخت سود
سودهای این اوراق به صورت منظم و در فواصل زمانی تعیینشده به دارندگان تحویل داده میشود. در صورت نگهداری اوراق، در هنگام دریافت سود، اوراق باید به همراه برگههای دریافت سود به بانک تحویل داده شوند.
نحوه پرداخت سود
سود حاصل از این اوراق مشارکت به حساب بانکی خریدار واریز میشود.
محاسبه پرداخت سود
اگر سرمایهگذار در میانه دوره سود اوراق مشارکت را خریداری کند، باید مبلغ معادل مبلغ اسمی و بخشی از سود را پرداخت کند.
حداقل مدت دریافت سود
حداقل مدت مورد نیاز برای دریافت سود از زمان خرید تا فروش اوراق، سه روز است.
سررسید پرداخت سود
پرداخت سود اوراق مشارکت ممکن است سه ماهه یا یک ماهه باشد.
سررسید و تسویه زودتر از موعد
این اوراق معمولاً سررسید طولانی دارند، اما در صورت نیاز، میتوان قبل از سررسید به صورت زودتر از موعد اوراق را تسویه کرد.
نقدشوندگی اوراق مشارکت
تمامی اوراق دارای قابلیت نقدشوندگی هستند. اما بررسی حجم معاملات اوراق می تواند یکی از پارامترهای کلیدی در انتخاب آن باشد.
میزان سهیمیت در سود طرحهای مربوطه
دارندگان این اوراق در سود حاصل از طرحهای مربوطه سهیم هستند.
وثیقه در قراردادها
اوراق مشارکت به عنوان وثیقه طرفهای معامله در قراردادهای مختلف پذیرفته میشوند.
رابطه وکالتی ناشر و خریداران
ناشر به وکالت از طرف خریداران اوراق میتواند اقداماتی انجام دهد.
رابطه بین ریسک و بازده
این اوراق دارای بازدهی تضمین شده هستند که باعث میشود ریسک کاهش یابد. اما در نتیجه، بازدهی اوراق مشارکت کمتر از سایر اوراق بهادار ممکن است.
سود تضمینشده
سودهای این اوراق تا پایان پروژه محاسبه میشود. اگر سود پروژه بیشتر از سودی باشد که به دارندگان اوراق پرداخت شده، اختلاف مبلغی است که ناشر باید پرداخت کند. اگر سود کمتر از سود تضمینشده باشد، ضامن این اوراق باید اختلاف مبلغی را تضمین کند.
مالکیت اوراق مشارکت
اکثر اوراق مشارکت نامی هستند، اما در صورتی که بینام باشند، باید از امنیت این اوراق بیشتر مراقبت شود. بانکها معمولاً این امکان را فراهم میکنند که اوراق بینام را به صورت امانت در بانک نگهداری کرد.
فروش در بازار
اوراق مشارکت در بورس یا فرابورس قابلیت معامله دارند، اما قیمت آنها به عوامل مختلفی اعم از نرخ بهره، زمان سررسید و نرخ بهره بازار بستگی دارد.
همه این نکات نشاندهنده اهمیت مطالعه دقیق و آگاهی از شرایط و قوانین مرتبط با اوراق مشارکت است، زیرا تصمیمگیری در مورد سرمایهگذاری در این زمینه باید با داشتن دانش کافی و تحلیل دقیق انجام شود.
مقایسه اوراق قرضه و اوراق مشارکت
اوراق قرضه و اوراق مشارکت از دو نوع ابزار مالی متفاوت هستند، هرکدام دارای ویژگیها و موارد استفاده خاص خود هستند.
اوراق قرضه (اوراق بدهی) چیست؟
اوراق قرضه ابزارهای مالی هستند که ناشر (شرکت یا دولت) به منظور تأمین مالی یا اجرای طرحهای خود، به صورت قرض از بازار پول یا سرمایه در مقابل پرداخت سود تأمین میکند.
این اوراق معمولاً دارای سود معین و قطعی هستند که از قبل مشخص میشود. بنابراین، سررسید و سود این اوراق از پیش تعیین شده و قطعی است.
ناشرین اوراق قرضه ممکن است نیاز به اطلاع رسانی مرتب در مورد وضعیت مالی و اجرایی خود نداشته باشند.
اوراق مشارکت و تفاوت آن با اوراق قرضه
اوراق مشارکت برای تامین مالی پروژههای خاص و مشخصی صادر میشوند و معمولاً مرتبط با پروژههای عمرانی، زیرساختی و اقتصادی هستند.
این اوراق دارای سود علیالحساب هستند که معمولاً در پایان پروژه و سررسید آن تعیین میشود. بنابراین، سود آنها در زمان انجام معامله قطعی نیست و ممکن است تحت شرایط مختلف متغیر باشد.
ناشرین اوراق مشارکت ملزم به اطلاعرسانی در مورد وضعیت اجرایی و عملکرد پروژههای مربوط به این اوراق هستند، تا سرمایهگذاران بتوانند از وضعیت سرمایهگذاری خود آگاه شوند.
بنابراین، این دو نوع اوراق علاوه بر اینکه برای تامین مالی به موارد مختلفی متصل هستند، در ساختار سود، سررسید و تعهدات اطلاعرسانی به سرمایهگذاران اختلافاتی دارند که تأثیر مهمی بر رفتار و تصمیمات سرمایهگذاران دارد.
مقایسه سهام و اوراق مشارکت
تفاوتهای اساسی بین سهام و اوراق مشارکت از جنبههای مختلفی نظیر مالکیت، نوع سرمایهگذاری و ریسک قابل مشاهده است.
سهام چیست ؟
مالکیت: با خرید سهام، شما به عنوان سهامدار، به بخشی از مالکیت شرکت مربوطه دست پیدا میکنید.
سود: سودهایی که از سهام دریافت میشود، ممکن است شامل سود نقدی (به عنوان تقسیم سودهای شرکت) و همچنین سود سرمایهگذاری (از طریق افزایش قیمت سهام در بازار) باشد.
ریسک و بازدهی: سرمایهگذاری در سهام ممکن است با ریسک بیشتری همراه باشد، اما اگر افراد دانش کافی در زمینه تجارت سهام داشته باشند و به طور صحیح استفاده کنند، بازدهی آنها نیز میتواند بیشتر باشد.
اوراق مشارکت و تفاوت آن با سهام
عوضیت سرمایه: با خرید اوراق مشارکت، سرمایهگذاران سرمایه خود را به دولت یا شرکت ناشر اوراق مشارکت قرض میدهند و سود تعیین شده را در دورههای زمانی مشخص دریافت میکنند.
سود ثابت: این اوراق مشارکت دارای سود مشخص و ثابتی هستند که در زمان انتشار تعیین میشود و در دورههای معین به صورت منظم پرداخت میشود.
ریسک کمتر: از آنجا که سود و اصل مبلغ توسط ناشر یا ضامن تضمین میشود، این اوراق دارای ریسک کمتری هستند.
هر کدام از این ابزارهای سرمایهگذاری ویژگیها و ریسکهای خاص خود را دارند و تصمیم برای سرمایهگذاری باید با توجه به اهداف و شرایط مالی شخصی اتخاذ شود.
نکات مهم در مقایسه سهام و اوراق مشارکت
در ادامه برخی از مهمترین تفاوت های اوراق مشارکت و سهام آورده شده است که بررسی این موضوعات باعث دید بهتر نسبت به سرمایه گذاری خواهد شد:
مالکیت و حق رأی
سهام: نشاندهنده مالکیت دارنده در یک شرکت یا واحد تجاری است و دارندگان سهام حق رأی در تصمیمگیریهای مهم شرکت دارند.
اوراق مشارکت: نشاندهنده بدهی است که ناشر آن پرداخت سود مشخصی را در آینده به دارنده این اوراق تضمین میکند. دارندگان این اوراق حق رأی در تصمیمگیریهای شرکت ندارند.
اهمیت در بازپرداخت
سهام: دارای منابع دائمی تامین مالی است و تاریخ انقضا ندارد.
اوراق مشارکت: دارای سررسید و ارزش اسمی مشخص هستند. بهطور معمول، این اوراق دارای تاریخ سررسید معینی هستند.
بررسی وضعیت منبع بازده
سهام: بازده آنها معمولاً از دو منبع است: سود نقدی سالیانه و افزایش قیمت سهم در بازار.
اوراق مشارکت: دارای سود ثابت و مشخصی در طول یک بازه زمانی معین هستند.
حقوق در انحلال واحد تجاری
سهام: سهامداران آخرین افرادی هستند که میتوانند وجوه باقیمانده در شرکت را بهعنوان مطالبات خود درخواست کنند.
اوراق مشارکت: دارندگان اوراق مشارکت در اولویت بالاتری قرار دارند و به عنوان بستانکاران شرکت در نظر گرفته میشوند.
ریسک و بازده
سهام: دارندگان سهام بیشترین ریسک را متحمل میشوند و انتظار دارند که بازده بالاتری داشته باشند.
اوراق مشارکت: دارندگان این اوراق کمترین ریسک را متحمل میشوند اما بازده کمتری نیز دارند.
تصمیمگیری درباره استفاده از سهام یا اوراق مشارکت برای سرمایهگذاری بستگی به عوامل مختلفی مانند افق زمانی، ریسکپذیری، و هدف سرمایهگذاری دارد. هرکدام از این ابزارها ویژگیها و مزایای خاص خود را دارند که باید با توجه به شرایط و نیازهای خاص سرمایهگذار در نظر گرفته شوند.
وضعیت سهامداران و دارندگان اوراق مشارکت در وضعیت انحلال
در موارد انحلال واحد تجاری، دارندگان اوراق مشارکت معمولاً در اولویت بالاتری قرار دارند نسبت به سهامداران. این امر به دلیل ماهیت بدهی اوراق مشارکت است که دارای اولویت بالاتری در بازپرداخت درآمدها و بدهیهای واحد تجاری هستند.
سهامداران، به عنوان دارندگان سهام یک واحد تجاری، مالکان آخرین داراییهای آن هستند. اما دارندگان اوراق مشارکت در واقع بستانکاران این واحد تجاری هستند و مطالباتشان از درآمدهای آتی و اجرای پروژهها یا طرحهای مذکور پرداخت میشود. این بازپرداخت باید پس از پرداخت سایر بدهیها انجام شود. به همین دلیل، در صورت انحلال واحد تجاری، دارندگان اوراق مشارکت اولویت بالاتری برای دریافت وجوه خود دارند نسبت به سهامداران.
تفاوت سررسید اوراق مشارکت با سررسید سهام
در واقعیت، سررسید اوراق مشارکت و سررسید سهام دو مفهوم متفاوت هستند و نشاندهنده ویژگیهای مختلف در دو نوع ابزار مالی میباشند.
سررسید سهام چیست ؟
سهام عادی در واقع نشانگر مالکیت و انتفاع از واحد تجاری میباشند و تاریخ انقضا یا سررسیدی ندارند. سهامداران به عنوان مالکان، مالکیت خود را در واحد تجاری حفظ میکنند تا زمانی که میخواهند آن را به دیگران بفروشند یا واحد تجاری خود را بفروشند.
این نوع سرمایهگذاری دارای ارزشهای متغیر است که ممکن است با تغییر در عملکرد شرکت، روند بازار، وضعیت اقتصادی، و سیاستهای شرکت تغییر کند.
سررسید اوراق مشارکت چیست ؟
اوراق مشارکت نوعی بدهی هستند که بهصورت قرضه صادر میشوند. این اوراق دارای سررسید مشخصی هستند که در آن زمان پرداخت بدهی و سودهای مشخص شده باید انجام شود.
سررسید اوراق مشارکت مشخصیت زمانی برای بازپرداخت بدهی و پرداخت سود فراهم میکند. ارزش اسمی این اوراق در زمان صدور مشخص شده و پرداختهای سود در دورههای زمانی معین صورت میگیرد.
بنابراین، تفاوت اصلی میان سررسید اوراق مشارکت و سررسید سهام در واقع به تفاوت بین مفهوم مالکیت و بدهی مالیاتی در این دو نوع ابزار مالی برمیگردد.
نحوه اطلاع از انتشار اوراق مشارکت
اطلاعات مرتبط با انتشار اوراق مشارکت بورسی را میتوانید از سایت فرابورس یا سایت کارگزاریهای معتبر دریافت کنید. برای اطلاع از انتشار اوراق مشارکت غیر بورسی، به سایت بانک مرکزی مراجعه کنید.
کارمزد و مالیات اوراق مشارکت
کارمزد معاملات اوراق مشارکت بورسی معمولاً به ازای هر معامله (هر خرید یا فروش) به صورت درصدی از مبلغ معامله تعیین میشود. در حالت کلی، میزان کارمزد بورسی برای اوراق مشارکت حدود ۰.۰۷ درصد است.
در حال حاضر، معاملات خرید و فروش اوراق مشارکت در برخی کشورها ممکن است مالیاتپردازی نداشته باشد. اما، بهتر است با مشاور مالی یا مراجع مالیاتی محلی خود صحبت کنید تا در مورد قوانین مالیاتی و وضعیت کنونی اوراق مشارکت در کشور خودتان اطلاعات دقیقتری را دریافت کنید.
نتیجه گیری مقاله اوراق مشارکت
اوراق مشارکت به عنوان یکی از ابزارهای تامین مالی، مورد توجه بسیاری از سرمایهگذاران و نهادهای مالی قرار گرفتهاند. این اوراق برای تامین منابع مالی برای طرحهای مختلف اقتصادی، به ویژه توسط دولت، شرکتهای دولتی و خصوصی، منتشر میشوند.
یکی از مهمترین ویژگیهای این ابزارهای مالی، تضمین پرداخت سود به دارندگان آنها است. این تضمینات معمولاً توسط نهادهای مالی معتبر یا حتی دولت ارائه میشود، که برای سرمایهگذاران یک اطمینان بیشتر درباره دریافت سود دارای اهمیت است. علاوه بر این، اوراق مشارکت قابلیت خرید و فروش در بازار ثانویه را دارند و سررسید مشخصی دارند که در آن زمان پرداخت سود و اصل این اوراق مشخص میشود. این ویژگیها باعث میشود که سرمایهگذاران با اطمینان بیشتری به این ابزارها سرمایهگذاری کنند.
در مجموع، اوراق مشارکت به عنوان یک ابزار مالی با ویژگیهای مشخص، تامین مالی طرحهای مختلف را تسهیل کرده و برای سرمایهگذاران امکاناتی را برای سرمایهگذاری با اطمینان بیشتر فراهم کردهاند.